نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان کدامند؟
12 نشانه پوسیدگی دندان و روش پیشگیری و درمان آن
پوسیدگی دندان
مسلما آشنایی با مواردی که باعث پوسیدگی دندان می شود به ما در پیشگیری از پوسیدگی کمک خواهد کرد. برای
جلوگیری از پوسیدگی دندان اول باید در مورد ماهیت پوسیدگی شناخت کافی داشته باشیم.
پوسیدگی دندان می تواند یک اخطار برای عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد. متاسفانه پوسیدگی دندان یک
عامل عفونی قابل انتقال است . میکروب ها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز می کنند سپس ، کم کم به
ساختمان دندان نفوذ پیدا می کنند و به آن آسیب می رسانند.
میکروب ها با استفاده از مواد قندی ، اسید تولید می کنند و به بافت سخت دندان آسیب می رسانند. این پوسیدگی
از دندانی به دندان دیگر انتقال پیدا می کند.
پس لازم است که با مشاهده ی اولین پوسیدگی ، بهداشت دهان و دندان خود را افزایش دهیم تا از پوسیده شدن
دیگر دندان ها جلوگیری کنیم.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان کدامند؟
وقتی دندان شما دچار پوسیدگی می شود ممکن است یک یا چند مورد از علامت های زیر را داشته باشد:
• تغییر رنگ در مینای دندان ( در محل پوسیدگی مینا قهوه ای یا سیاه رنگ می شود)
• سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
• حساس شدن یا درد گرفتن دندان زمان غذا خوردن ( به خصوص غذاهای سرد، گرم یا ترش )
• بوی بد دهان
• درد گرفتن دندان ها زمانی که روی هم قرار می گیرند
• گیر کردن مواد غذایی بین دندان ها یا پاره شدن نخ دندان ( پوسیدگی می تواند باعث گیر کردن نخ دندان و پاره شدن آن هنگام استفاده شود)
پیشگیری از پوسیدگی دندان
برای پوسیدگی های دندان علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنیتیکی تعیین می گردد ، وجود محیط مناسب و
میکروب های پوسیدگی زا نیز ضروری است.
• اولین قدم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان تغذیه ی مناسب است . تغذیه ی مناسب به معنا ی عدم استفاده یا
کم کردن ، مواد پوسیدگی زا بر روی دندان است .
• دومین قدم برای این منظور ، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و
روزانه می باشد.
• قدم سوم قرار دادن دندان ها در مجاوت فلوراید می باشد. ( با توجه به تحقیقات گسترده ای که اخیرا صورت گرفته
است ، وجود فلوراید در ساختار دندان می تواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب کننده ی دندان و
بالا بردن مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی شود. )
• قدم چهارم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا
است . دندان های آسیا به خصوص اولین دندان آسیای بزرگ دائمی ، دارا ی شیارهای عمیقی است و این شیار ها
به راحتی با مسواک تمیز نمی شود ، به همین خاطر مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا به راحتی در این نقاط
جای می گیرند . برای جلوگیری از پوسیدگی این نقاط و پرکردن لانه ی میکروب ها می توان از مواد شیار پوش (
فیشورسیلنت ) استفاده کرد.
عوامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان کدامند؟
به طور کلی 4 عامل در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند:
1 باید دندان در دهان باشد
2 مواد قندی یا هر ماده ای که به قند تبدیل می شود مانند نان
3 میکروب
4 زمان
هر فردی باید دندانی در دهان داشته باشد و در دهان او میکروب وجود داشته باشد ، علاوه بر این موارد باید شخص
مواد قندی مصرف کند. در کنار تمامی این موارد باید زمان کافی وجود داشته باشد تا میکروب بتواند قند را به اسید تبدیل کند.
در نهایت اگر هر کدام از این 4 عامل وجود نداشته باشد دندان دچار پوسیدگی نمی شود.
زمانی که شما مسواک می زنید زمان پوسیدگی راعقب می برید ، یعنی اگر لازم بود زمانی طول بکشد تا میکروب ها بتوانند قند را به اسید تبدیل کنند، با مسواک زدن قند و میکروب از بین می روند و زمان کافی نیز از این دو گرفته شده است.
چرا بعضی از افراد با آنکه همیشه مسواک می زنند باز هم دچار پوسیدگی دندان می شوند؟
بسیاری از بیماران بوده اند که وقتی به کلینیک دندان پزشکی مراجعه می کنند اعلام کرده اند با آنکه همیشه مسواک می زنند و از نخ دندان استفاده کرده اند اما باز هم دچار پوسیدگی های دندانی شده اند.
علت این پوسیدگی ها معمولا به خاطر عادت داشتن به یک یا چند مورد از کارهای زیر است :
• به طور مرتب آدامس می جویده
• مرتب مواد قندی در دهان خود داشته است
• به طور مرتب از نوشابه های گاز دار استفاده می کرده ( نوشابه های گاز دار دارای قند و اسید زیادی هستند )
• یا اینکه به طور مرتب از آب نبات ، شربت یا کلا موادی که قند دارد استفاده می کرده اند.
آیا با بالا رفتن سن دندان ها شل و لق می شوند؟
در اصل هیچ گاه با بالا رفتن سن دندان ها شل و یا لق نمی شوند. فقط با بالا رفتن سن زمان مسواک کردن طولانی تر می شود و به همین خاطر بهداشت دهان و دندان کمتر می شود. این کم شدن بهداشت دلیل خوبی برای تجمع جرم ( پلاک ) بر روی دندان می شود و همان طور که می دانید جرم ها کم کم باعث خورده شدن سطح دندان و تحلیل لثه می شوند . به همین خاطر گروهی از افراد هستند که خیال می کنند با بالا رفتن سن دندان ها شل می شوند. اگر شما به طور مرتب از مسواک استفاده کنید و بهداشت دهان و دندان را به طور کامل رعایت کنید همیشه و در هر سنی دندان های تمیز و محکمی خواهید داشت.
پوسیدگی دندان در کودکان
پوسیدگی دندان در کودکان و راه های پیشگیری
1 – اصلی ترین علت پوسیدگی دندان در کودکان ، شیر دادن به آن ها هنگام شب است. بیشتر مادران عادت دارند در
طول شب ، زمانی که کودک بیدار می شود به طور مکرر به او شیر بدهند، غافل از اینکه همین شیر ( شیر شبانه )
بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندان کودکان دارد.
علت پوسیدگی دندان کودکان به خاطر شیر
در طول شب زمانی که کودک شیر می خورد ( خصوصا اگر شیر او با قند یا شکر و یا … شیرین تر هم شده باشد ) ،
به خاطر اینکه کودک دوباره بعد از مصرف شیر به خواب می رود و چیز دیگری نمی خورد تا باقی مانده ی شیر را از
روی دندان ها پاک کند و بزاق دهان هم در طول شب کمتر ترشح می شود ، این شیر بر روی دندان ها می ماند و هر
چقدر زمان ماندگاری این شیر روی دندان بیشتر باشد ، باکتری ها و میکروب ها فرصت بیشتری دارند تا با استفاده از
قند این شیر، اسید تولید کنند و باعث ایجاد پوسیدگی در دندان کودک شوند.
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان های کودکان بهتر است ، شیر خوردن کودکان در طول شب بعد از یک سالگی
کنترل شده باشد نه به دلخواه کودک .
2- عادت اشتباه برخی از مادران
علت بعدی در مورد پوسیدگی دندان کودکان عادت اشتباه برخی از مادران است به این صورت که گاهی بعضی از
مادران برای تمیز کردن قاشق یا پستانک ، عادت دارند قبل از این که پستانک یا قاشق را در دهان کودک قرار دهند
اول در دهان خود قرار می دهند. این کار مادران باعث می شود که میکروب های پوسیدگی زا از دهان مادر به دهان
کودک وارد شوند و شروع به فعالیت کنند
چه کسانی بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند؟
گاهی بعضی از افراد و گرو ها بیشتر در نعرض پوسیدگی دندان قرار دارند این افراد عبارتند از :
1 افراد سالمند ” از هر طبقه ی اقتصادی و اجتماعی “
2 افرادی که در منطقه ای زندگی می کنند که به آب منطقه فلوراید زده نمی شود
3 افرادی که دهان خشکی دارند
4 افراد مبتلا به دیابت
5 افراد الکلی
6 افراد سیگاری یا معتاد به مواد مخدر
7 افرادی که عادت به استفاده از نوشابه یا مواد قندی دارند
8 افرادی که تحت درمان یا پروتز درمانی هستند
پوسیدگی سطحی دندان ها
پوسیدگی سطحی دندان ها
پوسیدگی دندان ها اگر سطحی هم باشد باید به طور جد مورد توجه قرار بگیرد. زمانی که پوسیدگی سطحی دندان
( حتی به اندازه ی یک شیار کوچک ) شروع می شود ، دیگر از سطح دندان گسترده نمی شود بلکه از داخل به
گسترش خود ادامه می دهد تا آنکه به یک دیواره ی دیگر برسد .در این حالت سطح بالایی دندان که از زیر خراب شده
است شروع به ریزش می کند و بیمار متوجه ی حفره ی بزرگی روی دندانش می شود.
دلیل این نوع پیشرفت پوسیدگی به این خاطر است که ، سطح دندان مدام با مسواک و سیستم جویدن در ارتباط
است و میکروب ها در این سطح نمی توانند زیاد امان بیاورند و به تخریب دندان بپردازند ، اما وقتی پوسیدگی ایجاد
می شود میکروب هایی که در عمق پوسیدگی جایگزین شده اند ، دیگر از شر مسواک و سیستم جویدن در امان
هستند و به راحتی کار خود را ادامه می دهند.در ظاهر ممکن است ما سال ها با یک شیار کوچک و ثابتی از
پوسیدگی در ارتباط باشیم در حالی که این پوسیدگی از داخل از یک حفره ی نیم میلیمتری تبدیل به یک حفره ی 5 یا
6 میلیمتری شده باشد.در اصل پوسیدگی های سطحی مانند یک کوزه هستند که دهانه ی تنگ ، ولی بدنه ی
وسیعی دارند.
پوسیدگی بین دندان ها
پوسیدگی بین دو دندان
گاهی اوقات بین دندان ها دچار پوسیدگی می شود و این نوع از پوسیدگی دندان به راحتی هم دیده نمی شود.
دلیل این نوع پوسیدگی دندان ماندن باقی مانده ی غذا ها در لای دندان ها می باشد .در ابتدا پوسیدگی کم و مانند
یک شیار است اما همان طور که در پوسیدگی سطحی دندان گفتیم این نوع پوسیدگی هم کم کم شروع به پیشروی
در داخل دندان می کند و ممکن است دندان شما به طور ناگهانی دچار شکستگی شود.
بهترین راه حل برای پیشگیری از این نوع از پوسیدگی دندان استفاده از نخ دندان است.
علت های مختلف شکستن ناگهانی دندان ها چیست؟
گاهی اوقلت افراد دچار شکستن ناگهانی دندان ها می شوند. یک یا چند نمونه از موارد زیر می تواند علت اصلی این
مسئله باشد:
1 دندان قروچه ( ضربات وارد شده در اثر این معضل می تواند باعث سایش و از بین رفتن مینای دندان و آسیب پذیری
دندان و در نهایت شکستن دندان شود)
2 جنس دندان ( افرادی که دارای دندان های آهکی یا گچی هستند زودتر دچار شکستگی دندان می شوند. این
عامل می تواند هم ارثی و هم اکتسابی باشد .در مورد عوامل اکتسابی می توان به تغذیه ی دوران جنینی و کودکی
اشاره کرد )
3 پوسیدگی دندان ( همان طور که گفته شد پوسیدگی سطحی یا پوسیدگی بین دو دندان می تواند عامل مهمی
برای شکستن دندان ها باشد)
4 ترک بر داشتن دندان ( ممکن است دندان در اثر عوامل مختلفی ترک بردارد و شخص متوجه نشود و این ترک به
مرور زمان زیاد شده و باعث شکستگی دندان شود)
5 خوردن غذاهای سرد و گرم ( خوردن غذاهای سرد و گرم که به طور متوالی انجام می شود نیز باعث ترک برداشتن
دندان و در نهایت شکستن دندان می شود. )
پوسیدگی دندان
درمان پوسیدگی دندان
روش درمان پوسیدگی دندان ها تا حد زیادی به شدت پوسیدگی و میزان پیشرفت آن بستگی دارد. دندان پزشک بعد
از بررسی دقیق وضعیت دندان شما و میزان پیشروی پوسیدگی ، مناسب ترین و بهترین روش درمان را انتخاب می
کند.
در صورتی که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه باشد دندان پزشک روی آن محلول فلورائد می زند تا با این کار از
پیشرفت پوسیدگی جلوگیری کند.
در صورتی که پوسیدگی دندان باعث از بین رفتن مینای دندان شده باشد و باعث ایجاد حفره ای روی دندان شده
باشد ، دندان پزشک ابتدا قسمت نرم دندان در محل پوسیدگی را از دندان جدا می کند و سپس با مواد مخصوص
حفره ی ایجاد شده را پر می کند.
در صورتی که ریشه ی دندان دچار آسیب دیدگی شده باشد ، ممکن است به عصب کشی نیاز باشد .در این روش
عصب داخل دندان کاملا خارج شده و عفونت و پوسیدگی در این منطقه نیز پاکسازی می شود سپس دندان با مواد
مخصوص پر می شود
در صورتی که آسیب وارد شده بر دندان بسیار زیاد باشد و دندان قابل باز یابی و ترمیم نباشد ، ممکن است دندان
پزشک روش کشیدن دندان را انتخاب کند.
